Het ontstaan van de legendarische Omega Speedmaster Moonwatch

De Omega Speedmaster met chronograaf complicatie werd in 1957 geïntroduceerd als hét horloge voor wetenschappers, atleten en autocoureurs. Hoewel de Speedmaster al een zeer coole naam is van een model of collectie staat de Speedmaster ook bekend als de Moonwatch. Hoe en wanneer de Omega Speedmaster deze coole bijnaam kreeg kun je uitgebreid in dit artikel lezen. Om een compleet beeld te schetsen van de Speedmaster beginnen we eerst bij zijn introductie.

De introductie van de Omega Speedmaster
Sinds 1932 is Omega de officiële ‘Timekeeper’ van de olympische spelen. In deze eervolle positie introduceerde Omega in 1957 het allereerste Speedmaster model met referentie CK 2915. Met zijn chronograaf (stopwatch) functie was dit het ideale horloge voor sporters, autocoureurs en hun coaches tijdens de Olympische Spelen van 1960 in Rome.

‘’ Omega has timed the Olympic Games since 1932, splitting the second when coveted records and medals are at stake’’.

De Speedmaster was de allereerste chronograaf waarvan de bezel voorzien was van een zogeheten Tachymeter schaal. De stopwatch uitslagen kunnen hiermee onmiddellijk in eenheden per uur op de Tachymeter schaal worden afgelezen. Zo bepaal je met de Speedmaster bijvoorbeeld de productiesnelheid van een arbeider of machine, of de snelheid van een auto of een atleet.

De Omega Speedmaster CK 2915 beschikt over een handmatig opwindbaar 321 uurwerk. De kenmerken van de allereerste Speedmaster zijn: de brede pijlvormige uurwijzer, de drie subwijzerplaten, de rechte lugs en het koepelvormige (domed) plexiglas. Verder valt het horloge op met zijn zwarte wijzerplaat en in contrast de witte indexen en subwijzers. De allereerste Speedmaster heeft een kastdiameter van 39mm.

Het allereerste Speedmaster model geveild voor record bedragen
Dat de allereerste generatie Speedmaster horloges hedendaags een waar collectors items zijn is wel gebleken tijdens twee recente veilingen. In 2017 werd er bij veilinghuis Bukowskis een Speedmaster CK 2915-1 uit 1958 geveild voor maar liefst $275,508. In 2021 werd hier nog eens een schepje bovenop gedaan. Tijdens een veiling van Phillips werd de hamer afgetikt op een record bedrag van $3,4 miljoen. De CK 2915-1 uit 1957 werd hiermee het duurste Omega horloge ooit. Het veilinghuis had dit zelf ook niet verwacht want deze hadden het horloge geschat op een waarde tussen de $87,100 en $131,000. Wat deze horloges zo uniek maakte voor de verzamelaars was de originele staat waarin de horloges verkeerde. De bruine ‘tropical’ wijzerplaat van de geveilde Speedmaster bij Phillips maakt het horloge helemaal uniek en daardoor dus zeer gewild.

De Omega Speedmaster modellen vanaf 1957
In 1959 werd er een nieuw model van de Speedmaster uitgebracht met referentie CK 2998. Het nieuwe model heeft een paar aanpassingen gekregen ten opzichte van de Speedmaster CK 2915. Zo werd de bezel zwart om de leesbaarheid van de schaal te verbeteren. De kastdiameter werd iets groter, namelijk 40mm in plaats van 39mm. De wijzers veranderde van design, dit werden namelijk alpha wijzers. En de waterbestendigheid van het horloge werd verbeterd door gebruik te maken van O-ringen. Dit zijn simpel gezegd rubberen ringen die ook hedendaags worden geplaatst bij de achterdeksel, kroon en chrono drukknoppen zodat deze beter bestendig zijn tegen vocht en water. Deze techniek werd als eerste toegepast bij de Omega Seamaster uit 1948.

“The CK 2998 became the ‘first OMEGA in space’ in 1962 on the wrist of astronaut Wally Schirra.”

In de jaren erna volgden er meerdere nieuwe Speedmaster modellen met referentie ST 105.002 in 1962 en referentie ST 105.003 in 1963. De ST 105.002 was in feite exact hetzelfde als de CK 2998, alleen het referentienummer veranderde. De Speedmaster ST 105.003 kreeg de kenmerkende dunne baton (rechthoekige) wijzers. Deze baton wijzers worden hedendaags nog steeds gebruikt bij de nieuwere Omega Speedmaster modellen. In de laatste productielijn van de Speedmaster ST 105.002 werden de horloges ook al voorzien van de baton wijzers in plaats van de alpha wijzers.

De Omega Speedmaster Professional
In 1964 werd de Omega Speedmaster met referentie ST 105.012 geïntroduceerd. Dit model lijkt het meest op de hedendaagse Speedmaster modellen. De Speedmaster ST 105.012 staat bekend als het allereerste model met de naam Professional op de wijzerplaat (vanaf 1965). De kastdiameter werd ook iets groter, namelijk 42mm. De voorheen kenmerkende rechte lugs werden vervangen voor gedraaide lugs en de kroon en chrono drukknoppen werden vanaf nu deels beschermd door de kast. Hierdoor veranderde het algehele design van symmetrisch naar niet symmetrisch. De Speedmaster Professional werd – net als zijn voorouders – ook voorzien van het Omega 321 uurwerk.

De Omega Speedmaster gaat de ruimte in
Astronaut Walter Schirra droeg een Omega Speedmaster met referentie CK 2998 tijdens de ‘Sigma 7’-missie van het Mercury programma in 1962. De CK 2998 is daarmee het allereerste Omega horloge dat de ruimte heeft bezocht. Een leuk weetje is dat Schirra de Omega had gekocht voor eigen gebruik. Hier kwam echter snel verandering in want een aantal jaren later werd de Omega Speedmaster officieel gecertificeerd door NASA voor alle bemande missies.

NASA bestelde in de begin jaren zestig allerlei horloges met chronograaf functie van verschillende merken – zoals Rolex, Longines en Omega – om ze vervolgens aan allerlei testen bloot te stellen. Deze testen bestonden onder andere uit hoge temperatuur testen, lage temperatuur testen, druktesten, vacuümtesten en versnellingstesten. Er was maar één horloge die al deze testen doorstond, namelijk de Speedmaster met referentie ST 105.003. Na een lange periode van intensieve testen werd de Speedmaster ST 105.003 in 1965 het exclusieve polshorloge voor astronauten tijdens de Gemini missies.

Het Gemini programma was een Amerikaans ruimtevaartprogramma, waarin tussen 1964 en 1966 in totaal twee onbemande (Gemini 1 en 2) en tien bemande (Gemini 3 tot en met 12) ruimtevluchten werden uitgevoerd. De Gemini-capsule bood plaats aan twee astronauten die oefenden met ruimtekoppelingen, ruimtewandelingen en andere manoeuvres die dienden ter voorbereiding van het Apollo programma.

James Ragan, de NASA-ingenieur die verantwoordelijk was voor de testen, zei het volgende over het belang van de Speedmaster: “Het horloge was een back-up. Als de astronauten de mogelijkheid verloren om met collega’s op aarde te communiceren, of de mogelijkheid om van hun digitale timers gebruik te maken, dan was de Speedmaster het enige waar ze op konden vertrouwen. De Speedmaster moest er voor hen zijn als ze een probleem hadden’’.

Na alle succesvolle testen van de ST 105.003 kreeg het nieuwere Speedmaster model met referentie ST 105.012 het Professional logo op de wijzerplaat. Door de kleine aanpassing aan het design kreeg de Omega Speedmaster Professional later de referentie 145.012. De Omega Speedmaster Professional werd door NASA gekozen als het officiële horloge voor astronauten tijdens de Apollo missies.

Het Apollo programma was tussen 1961 en 1972 een ruimtevaartprogramma van de Amerikaanse lucht- en ruimtevaartorganisatie NASA om de mens op de Maan te laten landen. Op 25 mei 1961 kondigde president John F. Kennedy het project aan met de woorden: “Dit land moet zich verplichten om de mens nog voor het einde van dit decennium op de maan te laten landen en hem weer veilig naar aarde te brengen”.

“The OMEGA Speedmaster’s legacy was ensured when, on July 21, 1969, it was the first watch worn on the Moon”

De Omega Moonwatch
Tijdens de Apollo 11 missie op 21 juli 1969 werd de eerste stap gezet op de maan door Neil Armstrong. Aangezien de elektronische timer op de Apollo 11 niet correct functioneerde, had Armstrong zijn Omega Speedmaster met referentie ST 105.012 aan boord achtergelaten als back-up. Negentien minuten nadat Neil Armstrong zijn eerste stap op de maan had gezet kreeg hij gezelschap van Buzz Aldrin. Buzz Aldrin droeg zijn Omega Speedmaster Professional wel. De Speedmaster Professional werd hiermee het eerste horloge dat op de maan werd gedragen. Het horloge kreeg hierdoor zijn welverdiende bijnaam, de Moonwatch. Na de eerste maanlanding werden er nog 5 maanlandingen uitgevoerd. Tijdens al deze missies waren de astronauten voorzien van een Omega Speedmaster. Tijdens de Apollo 13 missie in 1970 was de Omega Speedmaster Professional zelfs van levensbelang.

De Apollo 13 missie – ‘’Okay Houston, I believe we’ve had a problem”
De Omega Speedmaster Moonwatch speelde een cruciale rol tijdens de Apollo 13 missie. De missie werd voordat ze op de maan wilden landen onderbroken na een explosie van een zuurstoftank. Door deze explosie viel een groot deel van het systeem uit. Ook werden er veel systemen uitgezet om energie te besparen. De bemanningsleden konden echter nog steeds rekenen op hun Speedmaster. Om snelheid te maken en om van koers te veranderen gebruikten ze de motor en brandstof van de maanlander. Om de Apollo 13 precies op de goede koers naar aarde te sturen moest de motor exact 14 seconden geactiveerd worden. Ze gebruikte hiervoor de Omega Speedmaster Moonwatch met wederom referentie ST 105.012. De bemanning kon vervolgens veilig op aarde landen. Voor deze ongelofelijke prestatie ontving Omega in 1970 de hoogste onderscheiding van NASA, de NASA Snoopy Award. Vanaf dat moment staat de Speedmaster met referentie ST 105.012 ook wel bekend als de Omega Speedmaster Snoopy.

Eerbetoon modellen
Als eerbetoon aan de iconische Speedmaster modellen heeft Omega de afgelopen jaren een aantal gelimiteerde modellen uitgebracht in de Heritage serie. Zo zijn er bijvoorbeeld jubileum modellen uitgebracht ter eren van:

• de allereerste Omega Speedmaster (referentie CK 2915 in 1957)
• de allereerste Omega Speedmaster in de ruimte (referentie CK 2998 in 1962)
• de Apollo 11 maanmissie (referentie ST 105.012 in 1969)
• de NASA Snoopy onderscheiding (1970)